Халықаралық гранттар есебінен қаржыландырылатын ҮЕҰ жобаларының тиімділігі туралы National Endowment for Prosperity қорының басшысы Үсен Сүлеймен айтты.
Қазақстандағы ұлттық ҮЕҰ-ны халықаралық гранттық қаржыландыруды талдау нәтижесінде адам құқықтары мен демократия саласында жекелеген құқық қорғау топтарының құқық қорғау Риторикасын радикалдандыру үшін қолайлы жағдай туғызатын белгілі бір тенденциялар анықталды.
Жоғарыда аталған үрдістерге ҚР Құқық қорғау ҮЕҰ-ға шетелдік гранттарды (өтінім негізінде) бөлудің жылдам рәсімі, олардың халық алдында есеп беру тетіктерінің болмауы, сондай-ақ аталған ұйымдардың азаматтық жауапкершілігі (шетелдік көздерден 100% қаржыландыру) жатады.
ҚР Азаматтық секторының мұндай мінез-құлқы мемлекеттік органдарды олармен бірлескен ынтымақтастық форматынан алшақтатады ("қадыр-қасиет" ҚҚ, КМБПЧ, "Ар.Рух.Хак " және басқалар), бұл құқық қорғау секторын елдегі негізгі саяси және әлеуметтік-экономикалық процестерден оқшаулайды.
Нәтижесінде шетелдік донорлар қаржыландыратын азаматтық қоғам: 1) ЛГБТ, саяси тұтқындар және т. б. сияқты ел халқының проблемаларынан алыс мәселелерге назар аудара отырып, ҚР азаматтарының мүдделеріне сәйкес келмейтін баламалы күн тәртібін ілгерілетеді; 2) Қазақстан халқының әлеуметтік сұранысын ескермейді; 3) өз баяндамаларында шешпейді және көтермейді қоғамның нақты проблемалары; сондай-ақ 4) "жаңа Қазақстан қуғын-сүргін мен Назарбаев дәуірінің сабақтастығын күшейту қоспасы ретінде ұсынылатын" өзінің шындығын "қалыптастырады.
Түсініктеме: мысал ретінде балалар мекемелерінің барлық түрлерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға қатыгездіктің алдын алу және оларды қорғау жөнінде жадынама шығару жөніндегі КМБК-нің жуырдағы жобасын келтіруге болады.
Жоғарыда аталған мәселені шешу туралы ұсыныстың орнына Бос, іске асырылмайтын құжат алынды. Қажет емес баяндамалар мен арандатушылық брошюраларды жариялау бойынша мұндай жұмысты гранттарды жылыстатуға арналған "ыстық ауа-райындағы қар тазалағыштармен" салыстыруға болады.
Мұндай жұмысты шетелдік донорлар БҰҰ – ның ішкі істерге араласпау және елдің саяси егемендігін құрметтеу туралы негізгі құжаттарына қайшы қаржыландырады.
Қазақстанның азаматтық қоғамы шетелдік қаржыландыруды ғана алатын және мемлекеттік гранттардан бас тартатын ҮЕҰ арқылы жат күн тәртібін енгізуді қабылдамайды. Мұндай ұйымдар әлеуметтік жауапкершілікті сезінбейді, халықтың қажеттіліктерін сезінбейді және елдің Үкіметімен және мемлекеттік органдарымен жұмыс істемейді.
Халықаралық құқық қорғау ұйымдарының отандық ҮЕҰ-ға көрсеткен көпжылдық қаржылық және институционалдық көмегіне құрмет көрсете отырып, Қазақстанның саяси жүйесі тұрақты дамып келе жатқанын атап өту маңызды.
Ел тәуелсіздігінің барлық үш онжылдығында адам құқықтарын қорғау саласындағы заңнама күшейтілді. Президенттің көзқарасы бойынша, біздің заңнамада азаматтар өздерінің саяси көзқарастары үшін қудалануы мүмкін Жарлықтар, заңдар және басқа да нормативтік құжаттар жоқ.
Биліктің басты міндеті-заңдылық пен тәртіпті мүлтіксіз қамтамасыз ету, ал халықтың саяси көзқарастары мен идеологиялық қалаулары заң мен құқықтық тәртіпке ешқандай қатысы жоқ.
Қазақстанның саяси жүйесінің тоталитарлық негізі туралы халықаралық грант берушілердің түбегейлі бапталған әріптестерінің "техникалық тапсырмасы" ретінде шаблондық түрде таңылған ескі шаблондық, көбінесе мүлдем кәсіби емес жария сөздері негізсіз.
Осыған байланысты негізгі мәселе одан әрі трансформация нысаны мен әдістерінде тұр. Зорлық-зомбылыққа кез-келген шақыру наразылық қозғалыстарына қатысушылардың радикализмінің белгісі болып табылады. Елде билікпен ашық жария диалог үшін ондаған тетіктер құрылды (барлық деңгейдегі қоғамдық кеңестер, қоғамдық тыңдаулар, әлеуметтік желілердегі медиа-алаңдар, омбудсмендер институттары және т.б.).
Көбінесе құқық қорғау ұйымдары өкілдерінің саяси экстремизм жолына көшуінің себебі қауіпті немесе түбегейлі өзгерістер кезіндегі өмірдегі маңызды сәттер болып табылады. Деструктивті: дүрбелең, истерика, агрессия, өзімшілдік, жеккөрушілік, бос әурешілік, қызғаныш, кекшілдік, цинизм.
Құқық қорғау қызметін қолдауда халықаралық ҮЕҰ елімізде құрылған тетіктер арқылы қоғаммен үйлесімді диалог нысандарын таппай, елімізде таңдалған жолдың теріске шығарылу, үмітсіздік және тығырыққа тірелу ахуалын себуге көмектесетін ең жағымсыз құқық қорғаушыларды қолдауға дайын екендігі де проблема болып табылады.
Дереккөзге сілтеме Zakon.kz
Қазақстандағы ұлттық ҮЕҰ-ны халықаралық гранттық қаржыландыруды талдау нәтижесінде адам құқықтары мен демократия саласында жекелеген құқық қорғау топтарының құқық қорғау Риторикасын радикалдандыру үшін қолайлы жағдай туғызатын белгілі бір тенденциялар анықталды.
Жоғарыда аталған үрдістерге ҚР Құқық қорғау ҮЕҰ-ға шетелдік гранттарды (өтінім негізінде) бөлудің жылдам рәсімі, олардың халық алдында есеп беру тетіктерінің болмауы, сондай-ақ аталған ұйымдардың азаматтық жауапкершілігі (шетелдік көздерден 100% қаржыландыру) жатады.
ҚР Азаматтық секторының мұндай мінез-құлқы мемлекеттік органдарды олармен бірлескен ынтымақтастық форматынан алшақтатады ("қадыр-қасиет" ҚҚ, КМБПЧ, "Ар.Рух.Хак " және басқалар), бұл құқық қорғау секторын елдегі негізгі саяси және әлеуметтік-экономикалық процестерден оқшаулайды.
Нәтижесінде шетелдік донорлар қаржыландыратын азаматтық қоғам: 1) ЛГБТ, саяси тұтқындар және т. б. сияқты ел халқының проблемаларынан алыс мәселелерге назар аудара отырып, ҚР азаматтарының мүдделеріне сәйкес келмейтін баламалы күн тәртібін ілгерілетеді; 2) Қазақстан халқының әлеуметтік сұранысын ескермейді; 3) өз баяндамаларында шешпейді және көтермейді қоғамның нақты проблемалары; сондай-ақ 4) "жаңа Қазақстан қуғын-сүргін мен Назарбаев дәуірінің сабақтастығын күшейту қоспасы ретінде ұсынылатын" өзінің шындығын "қалыптастырады.
Түсініктеме: мысал ретінде балалар мекемелерінің барлық түрлерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға қатыгездіктің алдын алу және оларды қорғау жөнінде жадынама шығару жөніндегі КМБК-нің жуырдағы жобасын келтіруге болады.
Жоғарыда аталған мәселені шешу туралы ұсыныстың орнына Бос, іске асырылмайтын құжат алынды. Қажет емес баяндамалар мен арандатушылық брошюраларды жариялау бойынша мұндай жұмысты гранттарды жылыстатуға арналған "ыстық ауа-райындағы қар тазалағыштармен" салыстыруға болады.
Мұндай жұмысты шетелдік донорлар БҰҰ – ның ішкі істерге араласпау және елдің саяси егемендігін құрметтеу туралы негізгі құжаттарына қайшы қаржыландырады.
Қазақстанның азаматтық қоғамы шетелдік қаржыландыруды ғана алатын және мемлекеттік гранттардан бас тартатын ҮЕҰ арқылы жат күн тәртібін енгізуді қабылдамайды. Мұндай ұйымдар әлеуметтік жауапкершілікті сезінбейді, халықтың қажеттіліктерін сезінбейді және елдің Үкіметімен және мемлекеттік органдарымен жұмыс істемейді.
Халықаралық құқық қорғау ұйымдарының отандық ҮЕҰ-ға көрсеткен көпжылдық қаржылық және институционалдық көмегіне құрмет көрсете отырып, Қазақстанның саяси жүйесі тұрақты дамып келе жатқанын атап өту маңызды.
Ел тәуелсіздігінің барлық үш онжылдығында адам құқықтарын қорғау саласындағы заңнама күшейтілді. Президенттің көзқарасы бойынша, біздің заңнамада азаматтар өздерінің саяси көзқарастары үшін қудалануы мүмкін Жарлықтар, заңдар және басқа да нормативтік құжаттар жоқ.
Биліктің басты міндеті-заңдылық пен тәртіпті мүлтіксіз қамтамасыз ету, ал халықтың саяси көзқарастары мен идеологиялық қалаулары заң мен құқықтық тәртіпке ешқандай қатысы жоқ.
Қазақстанның саяси жүйесінің тоталитарлық негізі туралы халықаралық грант берушілердің түбегейлі бапталған әріптестерінің "техникалық тапсырмасы" ретінде шаблондық түрде таңылған ескі шаблондық, көбінесе мүлдем кәсіби емес жария сөздері негізсіз.
Осыған байланысты негізгі мәселе одан әрі трансформация нысаны мен әдістерінде тұр. Зорлық-зомбылыққа кез-келген шақыру наразылық қозғалыстарына қатысушылардың радикализмінің белгісі болып табылады. Елде билікпен ашық жария диалог үшін ондаған тетіктер құрылды (барлық деңгейдегі қоғамдық кеңестер, қоғамдық тыңдаулар, әлеуметтік желілердегі медиа-алаңдар, омбудсмендер институттары және т.б.).
Көбінесе құқық қорғау ұйымдары өкілдерінің саяси экстремизм жолына көшуінің себебі қауіпті немесе түбегейлі өзгерістер кезіндегі өмірдегі маңызды сәттер болып табылады. Деструктивті: дүрбелең, истерика, агрессия, өзімшілдік, жеккөрушілік, бос әурешілік, қызғаныш, кекшілдік, цинизм.
Құқық қорғау қызметін қолдауда халықаралық ҮЕҰ елімізде құрылған тетіктер арқылы қоғаммен үйлесімді диалог нысандарын таппай, елімізде таңдалған жолдың теріске шығарылу, үмітсіздік және тығырыққа тірелу ахуалын себуге көмектесетін ең жағымсыз құқық қорғаушыларды қолдауға дайын екендігі де проблема болып табылады.
Дереккөзге сілтеме Zakon.kz